Tunçbilek'in Kuruluşu

İlet adında iki köy ismi vardır. Bunlardan Büyükilet bugünkü Demirbilek köyü, Küçükilet ise bugünkü Tunçbilek’in merkez mahallesidir. Muhtemelen bu iki köyü kuranlar aynı soydan veya aynı oymaktan gelmişlerdir. Zira köylerin kuruluşları bir takım yörük efsanelerine dayandırılır. Köyün kurucusu iki yörük kardeş motifine göre Büyükilet büyük kardeş tarafından, Küçükilet ise küçük kardeş tarafından kurulmuştur.


İlet adının nereden geldiği konusunda yeterli bilgiye sahip değiliz. Bu konuda şifahi olarak bazı görüşler belirtilmiştir. Küçükilet köylüleri; “İlet” adının İlet isminde bir şahıstan geldiğini bu şahsın da Beye köy’de bulunan beylere haber ve posta ulaştırdığını ve iletme-ulaştırma kelimelerinden türediğini belirtmişlerdir. Bir başka rivayete göre; Beye köyü’nde bir Yörük Beyi varmış. Bu beyin iki oğlundan biri Büyükilet köyünün olduğu yere yerleşmiş, küçüğü ise Küçükilet köyü’nün olduğu yere yerleşmiştir. Yörük Beyi, bu iki oğluna haber göndereceği zaman, habercisine “Bunu büyüğe ilet,bunu küçüğe ilet”dermiş. Böylece İlet ismi buradan gelmiştir.

Küçükilet köyü, Orta Asyadan  gelen Kayı Boyu’na mensup Karakeçili yörüklerince kurulmuştur. 1941 yılına kadar Küçükilet olarak geçen köy, bu tarihten sonra Tunçbilek adını almıştır.Köy iki farklı köyün birleşmesiyle gelişme göstermiştir. Günümüzde merkez mahalle olarak geçen Küçükilet’e 2,5 km. mesafede ve Lavar denilen yerin üst tarafında vaktiyle ”Tekeler” adında bir yörük köyü bulunmaktaydı. 13 hane olan bu köy halkı bundan yaklaşık 160 yıl önce köyde bir kadın yüzünden çıkan hadise neticesinde dağılmıştır.

Dağılan bu köy halkından 9 hanenin bir kısmı Yörgüç, Bozbelen  ve Eşen köylerine yerleşirken bir kısmı da İnegöl ve Trakya bölgesine kadar dağılmışlardır. Diğer 4 hane ise Küçükilet köyüne gelip yerleşmişlerdir. Bu gelen 4 haneye Kır Veliler denmektedir. Böylece Tekeler köyünden gelen 4 hanenin de katılımıyla Küçükilet köyü büyümeye ve gelişmeye başlamıştır. Küçükilet köylüleri kendilerini manav olarak nitelendirmişlerdir.Manav ismi,vaktiyle yerleşen eski yörükler için kullanılır.

1950 yılına kadar Tekeler köyünün mezarları,çeşmeleri ve bina kalıntıları bulunmaktaydı. Köyün bulunduğu yer maden sahası içerisinde kalması neticesinde buradaki kalıntılar da tamamen kaybolmuştur.

Tunçbilek ismi ise yörede ilk linyitin 1869 Tavşanlı doğumlu, Süleyman oğlu Akkaş Mehmet’in (soyadı kanunun ile birlikte Tunçbilek soyadını almıştır) soyadına izafeten verilmiştir.

1940 yılında faaliyete geçen Garp Linyitleri İşletmesi ile birlikte Küçükilet köyü merkez olmak üzere çevrede mahalleler oluşmaya başlamıştır.

1941 yılından sonra merkez mahalle Küçükilet ve diğer mahalleler ile birlikte Tunçbilek adını almıştır.Günümüzde Tunçbilek’in ; Merkez (Küçükilet), Köprübaşı,Işık Sitesi,Madenciler, Çamaltı ve Hamitabat adında 6 mahallesi bulunmaktadır.